Από τα πράγματα άλλα είναι καθολικά και άλλα μερικά. Λέγω δε καθολικά όσα εκ φύσεως κατηγορούνται σε περισσότερα, ενώ μερικά αυτά στα οποία τα πρώτα διαιρούνται καθενός ξεχωριστά κατηγορούμενα· γι’ αυτό και τα είδη ευλόγως λέγονται μέρη του γένους.
Κατά φύσιν κατηγορία
Κατά φύσιν λοιπόν κατηγορούνται τα καθολικά των μερικών, όπως το ζώο στον άνθρωπο· διότι αυτά εκ φύσεως υπόκεινται στα καθολικά. Αλλά και τα συμβεβηκότα κατά φύσιν κατηγορούνται στις ουσίες· αφού εκ φύσεως η ουσία συνηθίζεται να υπόκειται στα συμβεβηκότα, ενώ συμβεβηκότα είναι όσα ενδέχεται να υπάρχουν στο όποιο ένα και το αυτό πράγμα και να μην υπάρχουν, όπως το φιλόσοφο στον Σωκράτη ή το φαλακρό ή το σιμό ή κάτι αντίστοιχο.
Πάλι, από τα κατηγορούμενα κάθε όρος κατηγορούμενος κατά ενός όρου υποκείμενου σ’ αυτόν, είτε στην ουσία αυτού του όρου κατηγορείται είτε όχι· και εάν θα κατηγορείται στην ουσία αυτού του όρου, ή εξίσου ή επιπλέον κατηγορείται, και εάν εξίσου, τότε είναι ορισμός του, εάν επιπλέον, γένος (και η διαφορά, καθώς ανήκει στο γένος, θα πρέπει να ταχθεί μαζί με το γένος). Ώστε κάθε κατηγορούμενο που κατηγορείται στην ουσία ενός πράγματος είτε ως ορισμός είτε ως γένος κατηγορείται και όχι αλλιώς. Εκείνο δε που δεν κατηγορείται στην ουσία ενός πράγματος είτε μόνο σ’ αυτό το πράγμα υπάρχει και σε όλα ανεξαιρέτως, και επιπλέον αντικατηγορείται σ’ αυτό, είτε δεν υπάρχει μόνο σ’ αυτό και σε όλα ανεξαιρέτως· κι άν μόνο σ’ αυτό και σε όλα ανεξαιρέτως, τότε είναι ίδιον αυτού, αν όμως ούτε μόνο σ’ αυτό ούτε σε όλα ανεξαιρέτως, συμβεβηκός. Ώστε κάθε κατηγορούμενο που δεν κατηγορείται στην ουσία ενός πράγματος είτε ως ίδιον είτε ως συμβεβηκός κατηγορείται και όχι αλλιώς.
Κάθε τι λοιπόν που κατηγορείται στην ουσία ενός πράγματος και όχι, ή ως ορισμός ή ως γένος ή ως ίδιον ή ως συμβεβηκός κατηγορείται· και παρά ταύτα δεν είναι δυνατόν να γίνει άλλος τρόπος κατηγορίας κατά φύσιν.
Μετάφραση – σύνταξη κειμένου: Κότσαλης Γεώργιος
