Διαφέρει δε η επιστήμη από τη δόξα, ότι η μεν επιστήμη είναι μια αντίληψη που δεν δύναται να μεταβληθεί και παραμένει διαρκώς η ίδια, ενώ η δόξα είναι μια αντίληψη που ενδέχεται να έχει κι αλλιώς.
Παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση του Σωκράτη και η επιστήμη και η δόξα θεωρούν ότι είναι άνθρωπος, και κατ’ αυτόν τον τρόπο αμφότερες αληθεύουν. Αλλά η μεν επιστήμη λέει ότι ο Σωκράτης είναι πάνω από όλα άνθρωπος, και είναι το ίδιο να πούμε ότι δεν είναι μη άνθρωπος, που σημαίνει ότι είναι αδύνατον να μην είναι άνθρωπος, η δε δόξα σαν να ενδέχεται και να μην είναι άνθρωπος. Ούτως λοιπόν η διαφορά κατά τον τρόπο της αντιλήψεως.
Είναι δε φανερό από τούτα ότι ταυτοχρόνως δεν ενδέχεται κανείς να δοξάζει και να γνωρίζει καλώς το ίδιο πράγμα. Διότι θα θεωρούσε ταυτοχρόνως πως το ίδιο πράγμα έχει αλλιώς και δεν έχει· κάτι που δεν ενδέχεται. Γιατί για διαφορετικό άνθρωπο το καθένα και σε άλλο χρόνο, αν είναι ο ίδιος, κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, ωστόσο ο ίδιος άνθρωπος και ένας σε αριθμό κατά τον ίδιο χρόνο να γνωρίζει καλώς και να δοξάζει ταυτοχρόνως το ίδιο πράγμα, είναι αδύνατον. Διότι καθόσον έχει επιστήμη του πράγματος, εκλαμβάνει ότι δεν ενδέχεται να έχει αλλιώς, καθόσον όμως έχει δόξα, εκλαμβάνει ότι ενδέχεται να έχει κι αλλιώς.
Βιβλιογραφία: Αριστοτέλους Αναλυτικά ύστερα, Ιωαν. Φιλόπονος σχόλια εις τα Αναλυτικά
Μετάφραση – επιμέλεια κειμένου: Κότσαλης Γεώργιος
