Ομώνυμα λέγονται όσα έχουν μόνο το όνομα κοινό, ενώ ο κατά το όνομα λόγος της ουσίας (δηλ. ο σύμφωνα με το όνομα ορισμός του πράγματος) είναι διαφορετικός, π.χ. ζώο είναι και ο άνθρωπος και η ζωγραφιά του· διότι σε τούτα η μεν ονομασία είναι κοινή (καθώς ζώο θα πεις το καθένα), ενώ ο ορισμός δεν είναι περαιτέρω ο ίδιος· διότι το μεν οριζόμενος θα πεις ουσία έμψυχος αισθητική, ενώ το άλλο ομοίωμα ουσίας εμψύχου αισθητικής.
Συνώνυμα
Συνώνυμα δε λέγονται όσα έχουν και το όνομα κοινό και τον κατά το όνομα λόγο της ουσίας ίδιο, π.χ. ζώο είναι και ο άνθρωπος και το βόδι· διότι καθένα από τούτα προσαγορεύεται με το κοινό όνομα ζώο, και ο λόγος της ουσίας είναι ίδιος· διότι εάν κανείς αποδώσει τον λόγο του καθενός, τι δηλαδή είναι για κάθε ένα από αυτά το να είναι ζώο, θα αποδώσει τον ίδιο λόγο. Δύναται δε η ίδια λέξη να είναι και ομώνυμη και συνώνυμη ως προς ένα άλλο και διαφορετικό· διότι επί του ανθρώπου του αληθινού και του ζωγραφισμένου το ζώο είναι ομώνυμο, ενώ επί του ανθρώπου και του βοδιού συνώνυμο.
Πολυώνυμα
Πολυώνυμα δε λέγονται όσα έχουν τον κατά το όνομα λόγο της ουσίας ίδιο, ενώ το όνομα διαφορετικό, όπως άορ, ξίφος, σπαθί· διότι σε τούτα ο μεν ορισμός είναι ίδιος (αφού καθένα οριζόμενος όπλο αιχμηρό θα πεις), ενώ η ονομασία δεν είναι περαιτέρω κοινή.
Ετερώνυμα
Ετερώνυμα δε λέγονται όσα έχουν και το όνομα και τον κατά το όνομα λόγο της ουσίας διαφορετικό, όπως η ανάβαση και η κατάβαση· διότι τούτα και κατά το όνομα και κατά τον ορισμό διαφέρουν. Είναι δε ανάγκη να γνωρίζουμε ότι άλλο πράγμα είναι το έτερο και άλλο το ετερώνυμο· διότι ετερώνυμα είναι τα πράγματα που θεωρούνται αναφορικά με ένα και το αυτό υποκείμενο αλλά περιλαμβάνουν διαφορετικό όνομα, π.χ. στη σκάλα και η ανάβαση και η κατάβαση (θεωρείται), και αφενός αλλιώς ορίζεται η ανάβαση αφετέρου αλλιώς η κατάβαση, και τα ονόματα είναι διαφορετικά· ανάβαση δηλαδή και κατάβαση. Αυτά λοιπόν ιδίως ετερώνυμα καλούμε. Έτερα δε τα κατά τα πάντα άλλα, δηλαδή και κατά το υποκείμενο και κατά το όνομα (άλλα), όπως ο άνθρωπος και ο ίππος.
Παρώνυμα
Παρώνυμα δε λέγονται όσα έχουν την αναφορικά με το όνομα ονομασία από ένα άλλο που διαφέρει στην κατάληξη, όπως από τη γραμματική ο γραμματικός και από την ανδρεία ο ανδρείος· διότι τούτα ούτε κοινωνούν απόλυτα κατά το όνομα ούτε κατά τον ορισμό, αλλά κατά κάτι κοινωνούν κατά κάτι διαφέρουν και κατά τα δύο μέρη. Είναι δε ανάγκη στα παρώνυμα να είναι παρόντα τα εξής τέσσερα: κοινωνία πράγματος και διαφορά πράγματος, κοινωνία ονόματος και διαφορά στην τελευταία συλλαβή· διότι εάν κατιτίς από τούτα λείψει, δεν θα είναι πλέον παρώνυμο.
Βιβλιογραφία: Αριστοτέλους Κατηγορίαι, Ιωαν. Φιλόπονος σχόλια εις το Κατηγορίαι
Μετάφραση – επιμέλεια κειμένου: Κότσαλης Γεώργιος
