Αναγκαίο λέγεται αυτό δίχως το οποίο δεν ενδέχεται να υπάρχει ζωή, καθώς είναι συναίτιο, όπως η αναπνοή και η τροφή στο ζώο είναι αναγκαία· διότι άνευ τούτων είναι αδύνατον να υπάρχει.
Τα ουκ άνευ είναι
Και αυτά δίχως τα οποία το αγαθό δεν ενδέχεται ή να είναι ή να γίνει, ή να αποβάλει το κακό ή να το αποστερηθεί, όπως το να πιει το φάρμακο είναι αναγκαίο για να μην αρρωστήσει, και το να πλεύσει στην Αίγινα για να λάβει τα χρήματα.
Το βίαιο και η βία
Ακόμη το βίαιο και η βία. Τούτο είναι ό,τι παρά την ορμή και την προαίρεση εμποδίζει και κωλύει· διότι το βίαιο λέγεται αναγκαίο, γι’ αυτό και είναι λυπηρό. Και σωστά η ανάγκη φαίνεται πως είναι κάτι το αμετάπειστο, καθώς αντιτίθεται στην κίνηση τη σύμφωνη με την προαίρεση και τον λογισμό.
Αυτό που δεν ενδέχεται να έχει αλλιώς
Ακόμη αυτό που δεν ενδέχεται να έχει αλλιώς λέμε πως αναγκαστικά έχει έτσι. Και από αυτήν την άποψη το αναγκαίο και τα άλλα, λέγονται κατά κάποιον τρόπον όλα αναγκαία· αφού το βίαιο τότε λέγεται ή ότι ποιεί ή ότι πάσχει, όταν δεν ενδέχεται, λόγω της υφιστάμενης βίας, να είναι σύμφωνα με την ορμή, ως αυτή η ανάγκη να είναι η αιτία δια την οποία να μην ενδέχεται να έχει αλλιώς. Το ίδιο ισχύει και για όσα είναι συναίτια του ζην και του αγαθού· διότι όταν δίχως ορισμένα πράγματα δεν μπορεί να υπάρξει εδώ το αγαθό, εκεί η ζωή και η ύπαρξη, τότε αυτά τα πράγματα είναι αναγκαία και αυτή η αιτία είναι κάποια ανάγκη.
Η απόδειξη
Ακόμη η απόδειξη ανήκει στα αναγκαία, επειδή δεν μπορεί να έχει διαφορετικά, αν έχει αποδειχθεί με τρόπο απόλυτο. Υπεύθυνα γι’ αυτό είναι οι πρώτες προτάσεις, αν δηλαδή είναι αδύνατον να έχουν αλλιώς αυτά εκ των οποίων προκύπτει ο συλλογισμός.
Των μεν λοιπόν η αιτία του να είναι αναγκαία είναι άλλη, των δε καμία, αλλά αυτά τα ίδια είναι η αιτία του να είναι άλλα εξ ανάγκης. Ώστε το πρώτο και κυρίως αναγκαίο είναι αυτό που λέγεται με τρόπο απόλυτο. Διότι αυτό δεν ενδέχεται να έχει ποικιλοτρόπως, ούτε επομένως αλλιώς κι αλλιώς· αφού στην περίπτωση αυτή θα είχε ποικιλοτρόπως. Αν, επομένως, υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι αΐδια και αναλλοίωτα, σ’ εκείνα δεν υπάρχει κάτι το βίαιο ούτε κάτι παρά φύσιν.
Βιβλιογραφία: Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά (1015a.20 έως 1015b.15)
Απόδοση κειμένου: Κότσαλης Γεώργιος
