Το όνομα της εντελέχειας σημαίνει κατά τον Αριστοτέλη την ενέργεια και την τελειότητα· διότι απαρτίζεται από το ένα, το τέλειο και το έχει, καθώς τότε λέγεται το κάθε πράγμα ότι είναι εντελεχεία, όταν έχει την δική του τελειότητα.
Διττή η εντελέχεια
Διττή δε η εντελέχεια του καθενός, η μεν, όταν είναι ήδη τελειωμένο και έχει αποβάλλει όλη την δυνητική του κατάσταση, η δε, όταν έχοντας κινηθεί από τη δύναμη αλλοιώνεται κατ’ αυτήν και άγεται εις το είδος, όπως επί του χαλκού που είναι δυνάμει ανδριάντας. Διότι εντελέχεια έχουμε και όταν γίνεται ανδριάντας από τον ανδριαντοποιό παίρνοντας το τάδε σχήμα, και όταν έχει ήδη γίνει ανδριάντας και έχει απολάβει την πλήρη μορφή του ανδριάντα.
Αλλά αυτή η εντελέχεια δεν είναι τέτοια που να διατηρείται και η δύναμη κατά την οποία μπορούσε να γίνει ανδριάντας. Διότι ήδη είναι ανδριάντας και δεν έχει πλέον το δυνάμει, γι’ αυτό και αυτή αποτελεί τελειότητα όχι της δύναμης (αφού πώς είναι δυνατόν, αν αυτή φθείρει;), αλλά του πράγματος εντός του οποίου ήταν η δύναμη, ενώ η προλεχθείσα εντελέχεια, σύμφωνα με την οποία γινόταν ανδριάντας, ακόμη διαφυλάττει το δυνάμει.
Και αυτή η εντελέχεια είναι ενέργεια ατελής (διότι πηγαίνει να πάρει τη μορφή του και την κυρίως και ανεξαιρέτως εντελέχεια), γι’ αυτό και λέγεται πρώτη εντελέχεια, ενώ η άλλη τέλεια· διότι όταν το μεταβαλλόμενο βρεθεί σ’ αυτήν την κατάσταση, ηρεμεί και απαλλάσσεται πλήρως από το δυνάμει.
Βιβλιογραφία: Ιωαν. Φιλόπονος σχόλια εις τα Φυσικά του Αριστοτέλους
Σύνταξη κειμένου – μετάφραση: Κότσαλης Γεώργιος
