Αναφορικά με το τι είναι έλεγχος και πού στοχεύουν οι σοφιστές, ο Αριστοτέλης στους Σοφιστικούς Ελέγχους λέει: Πρώτον θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας τι στοχάζονται όσοι ανταγωνίζονται και διαφιλονικούν στις συζητήσεις. Πέντε είναι αυτά στον αριθμό: o έλεγχος, το ψεύδος, το παράδοξο, ο σολοικισμός και πέμπτον το να κάνουν τον συνομιλητή τους να φλυαρεί. Αυτό σημαίνει να τον αναγκάζουν να λέει το ίδιο πράγμα πολλές φορές.
Έλεγχος
Διότι ο συλλογισμός επιπλέον λέγεται του ελέγχου, μιας και ο έλεγχος είναι και συλλογισμός. Το αντίστροφο όμως δεν ισχύει, καθώς ο συλλογισμός δεν είναι απαραίτητα και έλεγχος. Και ότι ο συλλογισμός γίνεται και άνευ αντιφάσεως με δύο καταφατικές προτάσεις, έλεγχος με καταφατικές προτάσεις δεν υπάρχει. Πρέπει στον έλεγχο η μία εκ των προτάσεων να είναι αποφατική και η άλλη καταφατική. Διότι ο έλεγχος προσλαμβάνει στην μία εκ των δεδομένων προτάσεων την αντικείμενη στο εξαρχής συμπέρασμα πρόταση και δια συλλογισμού καταλήγει σε άτοπο.
Έστω, για παράδειγμα, ο ακόλουθος συλλογισμός: Πας άνθρωπος λογικός, κάθε λογικό ον ζώο, άρα ο άνθρωπος ζώο. Ας υποθέσουμε τώρα την αντικείμενη στο συμπέρασμα πρόταση που λέει ότι ουδείς άνθρωπος λογικός. Δεδομένης της άλλης που λέει ότι κάθε λογικό ον είναι ζώο, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ουδείς άνθρωπος λογικό ον· πράγμα άτοπο.
Ή το να φαίνεται πως κάνουν κάθε ένα από τα παραπάνω, αλλά να μην είναι έτσι πραγματικά. Διότι ως επί το πλείστον προαιρούνται εν πρώτοις τον φαινομενικό έλεγχο, δεύτερον να δείχνουν πως ο συνομιλητή τους ψεύδεται, τρίτον να τον οδηγούν σε παραδοξολογία, τέταρτον να τον κάνουν να σολοικίζει. Αυτό σημαίνει να κάνουν τον αποκρινόμενο δια της επιχειρηματολογίας να χρησιμοποιεί λεκτικούς βαρβαρισμούς. Τέλος, να τον κάνουν να λέει το ίδιο πράγμα πολλές φορές.
